بررسی اثرات سیتوتوکسیک استات سرب بر بافت بیضه خرگوش به وسیله میکروسکوپ نوری و الکترونی

چکیده: مقدمه و هدف: از زمان های بسیار قدیم سرب یکی از فلزات پر مصرف بوده و امروزه نیز کاربرد بسیار وسیعی در صنایع مختلف دارد. ورود سرب حتی به مقادیر کم به بدن باعث مسمومیت شده و بر روی ساختارهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی اثرات سوء زیادی دارد. مطالعات نشان داده است که سرب بر روی اجزای مختلف بدن از جمله؛ سیستم عصبی، خون، کلیه, دستگاه گردش خون و دستگاه تولید مثل تأثیر دارد. امروزه توجه زیادی به آلودگی محیطی ناشی از سرب به دلیل اثرات سمی سرب بر روی گیاهان, حیوانات از جمله انسان شده است. لذا هدف از این مطالعه تعیین اثرات سیتوتوکسیک استات سرب بر بافت بیضه خرگوش به وسیله میکروسکوپ نوری و الکترونی بود. مواد و روش ها: این مطالعه تجربی بر روی 20 سر خرگوش سفید نر بالغ نژاد نیوزلندی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1386 انجام شد. خرگوش ها به دو گروه ده تایی تحت مطالعه و کنترل تقسیم شدند. به گروه تحت مطالعه 5/6 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن استات سرب به صورت داخل صفاقی و به صورت یک روز در میان به مدت 7 هفته به عنوان فاز مزمن تزریق گردید. به گروه کنترل نیز همان مقدار به مدت فوق آب دو بار تقطیر تزریق شد. بعد از هفت هفته بافت بیضه خرگوش ها نمونه برداری به عمل آمد و سپس آماده سازی بافتی برای میکروسکوپ نوری و الکترونی به روش استاندارد انجام گردید. مطالعات مورفولوژیک روی تصاویر تهیه شده انجام شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون تی آنالیز گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که طی فاز مزمن استات سرب باعث تغییرات واضحی بر روی بافت بیضه می گردد و قطر توبول های منی ساز کاهش معنی داری را نشان دادند (05/0 p<). هسته سلول های اسپرماتوسیت اولیه هتروکروماتین و میتوکندری های سلول های اسپرماتوسیت اولیه واکوئله شده اند. نتیجه گیری: از آنجا که استات سرب دارای اثرات سیتوتوکسیک بر بافت بیضه خرگوش می باشد، لذا این اثرات می تواند سبب ناباروری در خرگوش و سایر پستانداران از جمله انسان گردد. واژه های کلیدی: استات سرب, بافت بیضه, سیتوتوکسیک، خرگوش